Akte van afwezigheid

Inhoud

De akte van afwezigheid is van toepassing op personen die vermist worden. De akte kan tot stand komen naar aanleiding van volgende rechterlijke beslissingen:

  • vermoeden van afwezigheid
  • verklaring van afwezigheid
  • gerechtelijke verklaring van overlijden.

Voorwaarden

Vermoeden van afwezigheid

De rechtbank van eerste aanleg kan het vermoeden van afwezigheid vaststellen in de volgende gevallen:

  • als een persoon meer dan 3 maanden niet meer verschijnt in de woonplaats
  • als je van die persoon gedurende minstens 3 maanden geen nieuws hebt ontvangen en daardoor onzeker bent of de persoon nog in leven is.

Een kopie van het vonnis gaat naar de vrederechter. De vrederechter kan een gerechtelijk bewindvoerder aanwijzen om de goederen van de vermiste te beheren.

Verklaring van afwezigheid

De rechtbank van eerste aanleg kan een persoon afwezig verklaren:

  • als er 5 jaar verlopen zijn sinds het vonnis van ‘vermoeden van afwezigheid’
  • als er 7 jaar verlopen zijn sinds je voor het laatst nieuws ontvangen hebt van de vermiste.

De overheid schrijft de beslissing over in de registers van de burgerlijke stand. Dat heeft dezelfde gevolgen als een overlijden:

  • vrijkomen van de erfenis
  • ontbinding van het huwelijk
  • openvallen van de voogdij over de minderjarige kinderen als de andere ouder overleden is

Gerechtelijke verklaring van overlijden

De ‘gerechtelijke verklaring van overlijden’ is bedoeld voor personen die in levensbedreigende omstandigheden verdwenen zijn. Het gaat om personen waarvan men zeker is dat ze overleden zijn, maar waarvan de overheid het overlijden niet kan vaststellen omdat er geen lichaam gevonden werd of niet kon worden geïdentificeerd.

Deze rechterlijke beslissing heeft dezelfde waarde als een akte van overlijden en heeft dus ook dezelfde gevolgen als een overlijden. Het overlijden geldt vanaf de datum die de rechtbank aanwijst.

Als de ‘afwezig verklaarde’ terugkeert of als het bewijs van zijn bestaan geleverd wordt, dan kan de afwezige bij vonnis zijn goederen en de goederen die hij tijdens zijn afwezigheid had moeten verkrijgen, terugkrijgen. Het huwelijk en het huwelijksvermogensstelsel blijven ontbonden. De regelingen met de minderjarige kinderen worden beëindigd.

Hetzelfde geldt voor een ‘overleden verklaarde’ persoon die terug zou opduiken.

Akte van afwezigheid

De akte vermeldt:

  • de naam, de voornamen, de geboortedatum en de geboorteplaats van de persoon op wie de akte betrekking heeft
  • de wettelijke basis van de verklaring op basis waarvan de akte werd opgesteld.

Onder bepaalde voorwaarden kan je een afschrift of een uittreksel van de akte van Belgische nationaliteit aanvragen:

  • Een afschrift vermeldt de oorspronkelijke gegevens van de akte en de historiek van de staat van de persoon op wie de akte betrekking heeft.
  • Een uittreksel vermeldt daarentegen enkel de actuele gegevens van de akte, zonder vermelding van de historiek van de staat van de persoon op wie de akte betrekking heeft. Op een uittreksel is dus enkel de huidige toestand van de gegevens zichtbaar.

Wie kan een afschrift of uittreksel aanvragen?

Voor akten van Belgische nationaliteit wordt het recht op een afschrift of uittreksel beperkt tot:

  • de echtgeno(o)te, overlevende echtgeno(o)te of wettelijk samenwonende van de vermiste persoon
  • de wettelijke vertegenwoordiger (bv. ouder, voogd, bewindvoerder)
  • bloedverwanten in opgaande of neerdalende lijn (geen aanverwanten en zijtakken)
  • de erfgenamen
  • bijzondere gemachtigden zoals een notaris of advocaat.

Als de akte meer dan 50 jaar oud is, heeft iedereen recht op een afschrift of uittreksel.

Procedure

Je kan een afschrift of een uittreksel van de akte van afwezigheid aanvragen in jouw gemeente.

Als je beschikt over een elektronische identiteitskaart (eID), kan je een afschrift of uittreksel van de akte online aanvragen:

Die elektronische afschriften en uittreksels zijn voorzien van een elektronisch zegel van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Ze hebben dezelfde juridische waarde als deze afgeleverd door de gemeente. Zolang de informatie op het bewijs correct is, kan je het geldig gebruiken in om het even welke vorm (op papier of in digitale vorm).

Sinds 31 maart 2019 worden akten van de burgerlijke stand uitsluitend digitaal geregistreerd. Dateert jouw akte van voor 31 maart 2019, dan is die misschien nog niet in digitale vorm beschikbaar. Sommige gemeenten digitaliseren oude archieven naarmate afschriften of uittreksels van de akten worden opgevraagd of wijzigingen worden aangebracht.

Kan ik het afschrift of uittreksel gebruiken in het buitenland?

In de meeste gevallen moet het document eerst gelegaliseerd en eventueel vertaald worden. Op de website van de Federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken kunt je nakijken of jouw document al dan niet voorzien moet worden van een legalisatie of apostille.

Heb je een afschrift of uittreksel met apostille of legalisatie nodig, dan kan je het document met legalisatie of apostille aanvragen via het e-loket e-Legalisation.

De prijs voor een legalisatie of apostille is steeds 20 euro per document.

Meer informatie over legalisatie en apostille

Externe links

Naar top